10 września obchodziliśmy Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom. W klasach od IV , V , VI i  VII  podczas zajęć z psychologiem został omówiony temat samobójstw wśród młodzieży. Życie ludzkie jest największą wartością. Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom jest inicjatywą, mającą na celu zwiększenie świadomości społecznej na temat zjawiska samobójstw, ich przyczyn psychologicznych . Samobójstwo jest niezwykle trudnym tematem, co nie oznacza, że wolno go pomijać. Problem ten, w dużej mierze, dotyczy dzieci i młodzieży. Aby uświadomić Państwu skalę problemu, na początek kilka szokujących danych:

- 23 proc. zgonów w grupie wiekowej do 19 lat to samobójstwa. To najczęstsza przyczyna śmierci nastolatków!

- Ponad 2,5-krotnie zwiększyła się liczba prób samobójczych podejmowanych przez dzieci i młodzież w grupie wiekowej 13-18 lat między 2013 a 2019 rokiem. W 2013 r. osoby z tej grupy wiekowej podjęły 348 prób samobójczych, podczas gdy w 2019 r. – 905.

- Według prowadzonych przez Komendę Główną Policji statystyk w 2018 roku samobójstwo próbowało popełnić 746 nastolatków w wieku 13-18 lat (w 2017 roku 702 przypadki) i 1143 osoby w wieku 19-24 (tyle samo w 2017 roku).

- Polska od lat znajduje się w czołówce krajów, w których odnotowuje się najwyższy odsetek samobójstw wśród młodzieży. Ostatnie takie zestawienie przygotował Eurostat w 2014 roku – wtedy Polska zajęła niechlubną drugą pozycję. Wyprzedziły nas jedynie Niemcy (224 próby samobójcze zakończone śmiercią).

Najczęstsze przyczyny prób samobójczych wśród dzieci i młodzieży:

·        zaburzenia psychiczne

·        poczucie osamotnienia,

·        brak wsparcia ze strony najbliższej rodziny,

·        doświadczenie traumatycznego wydarzenia (np. przeżycie wypadku komunikacyjnego czy gwałtu),

·        zawód miłosny,

·        choroby somatyczne (takie jak np. nowotwory, ale i cukrzyca typu 1 czy astma o ciężkim przebiegu),

·        problemy w środowisku szkolnym (np. trudności w kontaktach z rówieśnikami, doświadczanie szykowania z ich strony, ale i problemy z przyswajaniem szkolnego materiału),

·        korzystanie z substancji psychoaktywnych (zarówno spożywanie alkoholu, jak i przyjmowanie narkotyków lub dopalaczy),

·        obniżona samoocena,

·        utrata rodzica albo innej bliskiej osoby,

·        konflikty i przemoc w rodzinie,

·        niski status socjoekonomiczny,

·        wcześniejsze podejmowanie prób samobójczych.

Co może nas, jako rodziców, zaniepokoić w zachowaniu dziecka? Takowymi sygnałami mogą być:

·        mniejsze zainteresowanie lub całkowita utrata zainteresowania tematyką, która wcześniej stanowiła pasję dziecka – np. porzucenie zajęć sportowych, lekcji gry na gitarze czy czytania książek,

·        unikanie przebywania z innymi ludźmi, odizolowywanie się,

·        rzucanie co jakiś czas wypowiedzi, takich jak np. „to już nie ma znaczenia”, „to już nieważne”, „niedługo wszystko przestanie mieć znaczenie”,

·        gorsze wyniki w nauce (szczególnie niepokoić powinna sytuacja, gdzie dotychczas zdolny uczeń nagle zaczyna dostawać w szkole zdecydowanie gorsze stopnie bez wyraźnie uchwytnej przyczyny),

·        wzrost impulsywności (przejawianie zachowań agresywnych w stosunku do innych ludzi, ale i do samego siebie),

·        rozdawanie innym swoich rzeczy

Gdzie szukać pomocy?

·        całodobowy telefon Centrum Wsparcia 800 70 2222 prowadzony przez Fundację ITAKA

·        Telefon Zaufania dla Dzieci Młodzieży 116 111 prowadzony przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę

·        telefon dla Rodziców i Nauczycieli ws. Bezpieczeństwa Dzieci 800 100 100 prowadzony przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę (czynny od poniedziałku do piątku w godz. 12.00 – 15.00)

·        strona internetowa www.pokonackryzys.pl

Pamiętajmy, że nie wszystkie sygnały muszą świadczyć o myślach czy zamiarach samobójczych, ale na pewno wobec żadnego z nich nie możemy przejść obojętnie, wymagają one obserwacji i zainteresowania nas – dorosłych. I z pewnością lepiej jest być zbyt ostrożnym niżeli obwiniać się, że „niczego nie zrobiłam / niczego nie zauważyłam”. Agnieszka Stąpor, psycholog szkolny