10 września obchodziliśmy Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom. W klasach od IV , V , VI i  VII  podczas zajęć z psychologiem został omówiony temat samobójstw wśród młodzieży. Życie ludzkie jest największą wartością. Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom jest inicjatywą, mającą na celu zwiększenie świadomości społecznej na temat zjawiska samobójstw, ich przyczyn psychologicznych . Samobójstwo jest niezwykle trudnym tematem, co nie oznacza, że wolno go pomijać. Problem ten, w dużej mierze, dotyczy dzieci i młodzieży. Aby uświadomić Państwu skalę problemu, na początek kilka szokujących danych:

- 23 proc. zgonów w grupie wiekowej do 19 lat to samobójstwa. To najczęstsza przyczyna śmierci nastolatków!

- Ponad 2,5-krotnie zwiększyła się liczba prób samobójczych podejmowanych przez dzieci i młodzież w grupie wiekowej 13-18 lat między 2013 a 2019 rokiem. W 2013 r. osoby z tej grupy wiekowej podjęły 348 prób samobójczych, podczas gdy w 2019 r. – 905.

- Według prowadzonych przez Komendę Główną Policji statystyk w 2018 roku samobójstwo próbowało popełnić 746 nastolatków w wieku 13-18 lat (w 2017 roku 702 przypadki) i 1143 osoby w wieku 19-24 (tyle samo w 2017 roku).

- Polska od lat znajduje się w czołówce krajów, w których odnotowuje się najwyższy odsetek samobójstw wśród młodzieży. Ostatnie takie zestawienie przygotował Eurostat w 2014 roku – wtedy Polska zajęła niechlubną drugą pozycję. Wyprzedziły nas jedynie Niemcy (224 próby samobójcze zakończone śmiercią).

Najczęstsze przyczyny prób samobójczych wśród dzieci i młodzieży:

·        zaburzenia psychiczne

·        poczucie osamotnienia,

·        brak wsparcia ze strony najbliższej rodziny,

·        doświadczenie traumatycznego wydarzenia (np. przeżycie wypadku komunikacyjnego czy gwałtu),

·        zawód miłosny,

·        choroby somatyczne (takie jak np. nowotwory, ale i cukrzyca typu 1 czy astma o ciężkim przebiegu),

·        problemy w środowisku szkolnym (np. trudności w kontaktach z rówieśnikami, doświadczanie szykowania z ich strony, ale i problemy z przyswajaniem szkolnego materiału),

·        korzystanie z substancji psychoaktywnych (zarówno spożywanie alkoholu, jak i przyjmowanie narkotyków lub dopalaczy),

·        obniżona samoocena,

·        utrata rodzica albo innej bliskiej osoby,

·        konflikty i przemoc w rodzinie,

·        niski status socjoekonomiczny,

·        wcześniejsze podejmowanie prób samobójczych.

Co może nas, jako rodziców, zaniepokoić w zachowaniu dziecka? Takowymi sygnałami mogą być:

·        mniejsze zainteresowanie lub całkowita utrata zainteresowania tematyką, która wcześniej stanowiła pasję dziecka – np. porzucenie zajęć sportowych, lekcji gry na gitarze czy czytania książek,

·        unikanie przebywania z innymi ludźmi, odizolowywanie się,

·        rzucanie co jakiś czas wypowiedzi, takich jak np. „to już nie ma znaczenia”, „to już nieważne”, „niedługo wszystko przestanie mieć znaczenie”,

·        gorsze wyniki w nauce (szczególnie niepokoić powinna sytuacja, gdzie dotychczas zdolny uczeń nagle zaczyna dostawać w szkole zdecydowanie gorsze stopnie bez wyraźnie uchwytnej przyczyny),

·        wzrost impulsywności (przejawianie zachowań agresywnych w stosunku do innych ludzi, ale i do samego siebie),

·        rozdawanie innym swoich rzeczy

Gdzie szukać pomocy?

·        całodobowy telefon Centrum Wsparcia 800 70 2222 prowadzony przez Fundację ITAKA

·        Telefon Zaufania dla Dzieci Młodzieży 116 111 prowadzony przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę

·        telefon dla Rodziców i Nauczycieli ws. Bezpieczeństwa Dzieci 800 100 100 prowadzony przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę (czynny od poniedziałku do piątku w godz. 12.00 – 15.00)

·        strona internetowa www.pokonackryzys.pl

Pamiętajmy, że nie wszystkie sygnały muszą świadczyć o myślach czy zamiarach samobójczych, ale na pewno wobec żadnego z nich nie możemy przejść obojętnie, wymagają one obserwacji i zainteresowania nas – dorosłych. I z pewnością lepiej jest być zbyt ostrożnym niżeli obwiniać się, że „niczego nie zrobiłam / niczego nie zauważyłam”. Agnieszka Stąpor, psycholog szkolny

Pamiętaj o właściwej organizacji nauki. Zaplanuj swoje działania.

Zrób listę zagadnień, których musisz się nauczyć. Mając przed sobą harmonogram nauki jesteś w stanie ocenić, jak wiele za Tobą, a ile jeszcze przed Tobą. Dobra logistyka sprawi, że znajdziesz czas na przyjemności i pasje.

Wprowadź się w dobry nastrój.

Nie mów: „To jest zbyt trudne”, „Uczenie się jest bez sensu”, „Nie chcę mi się tego robić”. Jeśli jesteś w złym humorze, nic Ci nie wychodzi.  Smutek sprawia, że nie masz motywacji ani ochoty na działanie.

Popracuj nad koncentracją uwagi.

Do nauki wybierz miejsce, w którym dobrze się czujesz, w którym jest porządek. Schowaj to co niepotrzebne (przyciągające wzrok przedmioty i urządzenia - wszystko, co mogłoby odwrócić Twoją uwagę). Dzięki temu uczysz się szybciej, efektywniej, a przyswajany materiał zapada w pamięci na dłużej.

Ucz się systematycznie. Rób częste powtórki.

Powtórki są bardzo istotne! Ukazują postępy i braki. Im więcej razy coś powtarzasz na różne sposoby i w różnych kontekstach tym lepiej zostanie to utrwalone.

Dłuższy materiał podziel na mniejsze partie.

Zbyt dużo do zrobienia na raz przeraża każdego. Jeśli podzielisz materiał na mniejsze części łatwiej będzie Ci utrzymać motywację i koncentrację na odpowiednim poziomie.

Pamiętaj o stosowaniu przerw

Wprowadzaj system 30 (nauka) – 5 (przerwa) – 30 – 5 – 30, który jest bardzo dobrym sposobem na naukę większej części materiału i pozwoli Twojemu mózgowi na krótki odpoczynek.

Rób przez 5 - 10 minut to, na co masz ochotę.

Podczas przerwyspędzaj czas na rzeczach, które Cię odprężają oraz dają Tobie radość. Przede wszystkim wstań od biurka. Przerwą nie jest włączenie komputera i sprawdzenie Facebooka. W czasie przerwy zaczerpnij świeżego powietrza, spaceruj, zrób drobną gimnastykę, posłuchaj ulubionego utworu muzycznego, porozmawiaj z kimś bliskim, a nawet zrób sobie krótką drzemkę. Urozmaicaj proces nauki. Używaj różnych zmysłów – wzroku, słuchu, dotyku. Kiedy się uczysz zapisuj, sporządzaj notatki, rysuj, stosuj wykrzykniki, strzałki, gwiazdki, kolory, podkreślaj ważne informacje, twórz mapy myśli, tabelki, powtarzaj na głos, tłumacz komuś, jeśli Ci to pomaga spaceruj podczas nauki. Mózg najlepiej zapamiętuje obrazy i dźwięki. Informację którą chcesz przyswoić warto głośno powtarzać oraz wyobrażać ją sobie. Im więcej zmysłów wykorzystujesz do nauki tym lepszy efekt zapamiętywania!

,,Trenuj swój mózg”, usprawniaj jego pracę.

Graj w gry logiczne, strategiczne, karciane, planszowe, rozwiązuj łamigłówki, zagadki, rebusy, quizy.

Pamiętaj o odpowiednim odżywianiu.

Do nauki siadaj najedzony, ale nie przejedzony. Twój mózg ma się koncentrować na nauce, a nie na trawieniu.

Nie jedz zbyt wielu słodyczy.

Cukier powoduje chwilowy przypływ energii, ale później jej gwałtowny spadek, a w konsekwencji poczucie zmęczenia, wolniejsze uczenie się i zapamiętywanie. Dieta przyjazna mózgowi – banany, jabłka, awokado, jagody, suszone morele, figi, daktyle, kalafior, brokuły, szpinak, jajka, olej lniany, łosoś, orzechy, pestki dyni i słonecznika.

Wysypiaj się, bądź wypoczęty.

Powinieneś spać ok. 8, 9 godzin na dobę. Podczas snu mózg przetwarza nowe treści, porządkuje je oraz łączy z tym co wiedziałeś, następuje wzmocnienie pamięci i procesu uczenia się. Niewystarczająca ilość snu ogranicza Twoje możliwości w ciągu dnia, zmniejsza potencjał umysłowy, nasila trudności w skupieniu uwagi oraz w przyswajaniu wiedzy, spowalnia reakcje, powoduje kłopoty z zapamiętywaniem i kojarzeniem faktów. W czasie snu mózg odreagowuje emocje. Dlatego warto przerywać naukę krótką drzemką w ciągu dnia.

Pij wodę zamiast słodkich napojów..

Nasz mózg składa się w 85% z wody i to ona w dużej mierze wpływa na jego pracę. Bez niej już po chwili poczujesz się ospały. Wodę należy pić regularnie, najlepiej małymi łykami i w nie za dużych ilościach. Pozwala ona organizmowi pozbyć się toksyn. Dzięki temu minimalizuje się ryzyko wystąpienia infekcji i stanów zapalnych, które także wpływają na pracę mózgu.

Znajdź czas na aktywność fizyczną. Ruszaj się.

Wybierz to, co lubisz: spacerowanie, bieganie, ćwiczenia ruchowe w domu lub na powietrzu, taniec, jakikolwiek sport. Równoważenie wysiłku intelektualnego z ruchowym daje lepsze efekty w nauce, zmniejsza stres. Ruszaj się także w trakcie przerw w nauce, by pobudzić krążenie. Po niewielkim wysiłku wraca się do nauki z większą ilością energii. Ruch uwalnia wszelkie blokady pozwalając mózgowi i systemowi nerwowemu na regenerację i większą kreatywność.

Ogranicz korzystanie z mediów cyfrowych.

Nadmierne korzystanie z urządzeń multimedialnych to wzmożona obecność bodźców, przeciążenie informacyjne. Narażasz się wówczas na zaburzenia snu, zaburzenia koncentracji, a tym samym spadek zdolności poznawczych i słabsze osiągnięcia umysłowe, a także obniżony nastrój, drażliwość, wzrost impulsywności. Negatywne konsekwencje nie zawsze pojawiają się natychmiast. Rozwijają się długo.

Znajdź czas na relaks.

Stres nie sprzyja nauce. Negatywne emocje działają blokująco wytwarzając napięcie w ciele, które ogranicza nasz umysł. Znajdź najlepszą dla siebie formę relaksu.

Dla dzieci wkraczających w  okres szkolny, jest to poważna zmiana w ich życiu. Wiąże się ona z poznaniem nowego środowiska, a tym samym ze zmianą wymagań i oczekiwań. Uczniowie obciążeni są doznawaniem różnorodnych emocji oraz wzmożonego stresu. Poza nadzieją na nowe doświadczenia, uczniowie kl. I przeżywają wszystko to, co związane jest z nową dla nich rzeczywistością: uczucie niepewności, wstyd, obawę, lęk oraz złość wynikające z braku umiejętności odnalezienia się w sytuacjach wymagających od nich wzmożonej systematyczności, koncentracji, konsekwencji i umiejętności współpracy. W związku z powyższym w klasie pierwszej zostały przeprowadzone zajęcia integracyjno-adaptacyjne z psychologiem szkolnym. Zajęcia mające na celu pomóc uczniom w adaptacji, przygotowanie do pełnienia nowej dla nich roli ucznia oraz wspieranie ich rozwoju emocjonalno–społecznego. W zadaniu tym pomogła nam bajka terapeutyczna „ O łaciatym słoniu Bombiku” Bogusława Zemana. Pełna uroku i bardzo mądra książeczka dla dzieci: tych całkiem małych, tych trochę starszych i tych całkiem dużych. Opowiada o odmienności, braku akceptacji, o przyjaźni oraz chęci niesienia pomocy potrzebującemu. Ukazuje w przystępny sposób, co tak naprawdę liczy się w życiu. Gorąco polecam.

Kto z Was nie zaznał tego stanu: drżenie rąk, rumieńce na twarzy, jąkanie się? Stres to nasz nieodłączny gość, niekoniecznie proszony, ale często obecny i kroczący z nami nawet wtedy, gdy go nie chcemy. To monumentalny przeciwnik, którego zmylenie i wyeliminowanie jest trudne, ale kilka sztuczek i można go okiełznać. Poniżej znajdziecie złote rady, jak pozbyć się stresu przed egzaminem.

Pozytywne nastawienie

Zaufajcie sobie, uwierzcie w swoje umiejętności i posiadaną wiedzę. Jeśli wasz poziom przygotowania do egzaminu jest z kategorii tych pożal się Boże, to mimo wszystko liczcie na uśmiech losu. Czarne myśli powodują obniżenie samooceny, a tym samym wzmagają odczucie stresu i napięcia. Zajmijcie swoje myśli czymś innym, np. podumajcie o czekających was wakacjach, wyjściu na koncert. Jeżeli trudno jest wam okiełznać rozchwiane emocje, możecie wziąć do ręki jakiś przedmiot i przez pewien czas intensywnie wpatrywać się w niego - badać jego strukturę, kształt, zapach itp. Niektórym pomaga powtarzanie sobie w myślach „Dam radę. Pokonam strach. Odniosę sukces”. Nabranie dystansu, to klucz do sukcesu i zaliczenia egzaminu na najwyższą notę.

Przygotowanie garderoby i innych niezbędnych rzeczy

Na dzień przed "chrztem bojowym" przyszykujcie sobie strój, notatki, długopisy i inne niezbędniki. Nie odkładajcie tego na ostatnią chwilę, bo możecie czegoś zapomnieć, a nawet spóźnić się przez to na zaliczenie. W dniu egzaminu wyjdźcie wcześniej z domu - lepiej chwilę zaczekać pod salą niż biec na łapu capu. Nie warto jednak przychodzić na zaliczenie bladym świtem - bądźcie po prostu punktualni.

Relaks

Przed samym kolokwium, testem czy innym sprawdzianem waszych wiadomości, postarajcie się wygospodarować wolny czas na rekreację. Umysł musi się zregenerować po ogromnym wysiłku intelektualnym, żebyście potem olśnili egzaminatorów. Możecie np. wybrać się do kina, na basen, na kręgle.

Sen

Zarwane noce, ciągłe wkuwanie sprawiają, że czas przeznaczony na sen ogranicza się do minimum. Wymęczony organizm jest podatny na doznawanie negatywnych emocji, a tym samym trudniej jest się wam skoncentrować. Postarajcie się wyciszyć kłębiące w głowach myśli, które niejednokrotnie powodują bezsenność, ale spróbujcie wyciągnąć kości i uciąć sobie dłuższą drzemkę.

Uprawianie sportu

Zacznijcie wykonywać ćwiczenia fizyczne, co spowoduje wydzielanie się endorfin. Efektem tego będzie fakt, że poczujecie się szczęśliwsi, zdrowsi, a zarazem łatwiej przyjdzie wam kontrolowanie stresu. Wieczorny jogging po parku, poranny aerobik, a może szybki spacer z psem?

Słuchanie muzyki

Zaopatrzcie się w słuchawki i odpłyńcie wraz z ulubionymi hitami czy relaksacyjną muzyką. Wytwarza się wtedy hormon szczęścia, poprawiający wasze samopoczucie i ukierunkowujący wasze spojrzenie na pozytywne tory.

Wizualizowanie

Uporządkujcie sobie w myślach plan tego, co was czeka. Wyobraźcie sobie salę egzaminacyjną, swoje miejsce, losowanie zagadnień itp. Przejrzyjcie arkusze z pytaniami z poprzednich lat, przemyślcie odpowiedzi na ewentualne pytania. Dzięki temu nie odczujecie dużego stresu, bo będzie to sytuacja wam znana, a zazwyczaj nowe rzeczy i wydarzenia wywołują niebotyczną nerwówkę.

Ćwiczenia oddechowe

Kontrolowane oddychanie zmniejsza napięcie i rozładowuje negatywne emocje. Możecie zastosować oddychanie przeponowe. Na początku zamknijcie oczy, prawą dłoń połóżcie na brzuchu, a lewą pośrodku klatki piersiowej. Wprowadźcie powietrze do płuc poprzez głęboki wdech nosem i chwilę je potrzymajcie z wypiętym brzuchem. Wykonajcie wydech przez usta i pozwólcie, by brzuch wrócił do pozycji wyjściowej. Jeżeli porusza się brzuch, oznacza to, że oddychacie przeponą i prawidłowo wykonaliście ćwiczenie.

Budujące otoczenie

Unikajcie miejsc zbiorowej paniki, bo nasłuchacie się tam tylu nieprawdopodobnych opowieści, że jeszcze bardziej rozchwiejecie swoje emocje. Nie dawajcie wiary plotkom na temat nauczycieli i egzaminatorów. Zawsze krążą o nich legendy i są niekoniecznie wiarygodne.  Posiedźcie lepiej w odosobnieniu, udajcie się na wędrówkę po korytarzach szkoły albo porozmawiajcie z rozluźnionymi i opanowanymi kolegami.

Zaprzestanie powtórek

Na chwilę przed egzaminem zrezygnujcie z nerwowego powtarzania materiału, bo i tak niczego nowego nie przyswoicie, a spowodujecie tylko jeszcze większy mętlik w głowie.

Dzięki zastosowaniu powyższych rad zwiększycie swoją kontrolę nad sposobem w jaki postrzegacie przeciwności losu.