Dzieci wchodząc w różnego typu interakcje, mogą prezentować zachowania mniej bądź bardziej agresywne – od wyrywania zabawki w piaskownicy, popchnięcia kolegi/koleżanki, wyładowania złości w kierunku rodzica w reakcji na odmowę spełnienia zachcianki. Wymienione zachowania są zazwyczaj akceptowane i tolerowane w naszym społeczeństwie i nie uznajemy ich za formę agresji, wręcz za normalny etap rozwojowy, w którym dziecko zaznacza granice, komunikuje się, dba o swoje potrzeby. Odmienne podejścia wychowawcze, różnice środowiskowe pokazują, iż każdy posiada mniejszą bądź większą tolerancję na prezentowane zachowania – to, co dla jednego rodzica będzie interpretowane jako normalny przejaw zachowania, w oczach innego rodzica często jest trudne i kłopotliwe.

Kiedy mówimy o agresji?

Pozwolę sobie przytoczyć definicję, która jest mi najbliższa i w sposób zrozumiały przedstawia to zjawisko. Agresja jest działaniem, którego wynikiem jest skrzywdzenie innej osoby lub zniszczenie przedmiotu w celu osiągnięcia określonej korzyści. Może być słowna (np. wyzywanie, zastraszanie i fizyczna (np. uderzenie, szarpanie, bicie, popchnięcie, kopanie itp.). Agresję fizyczna może mieć charakter instrumentalny – dziecko dokładnie kontroluje swój przejaw agresji, używa go w określonym celu – wie, co chce osiągnąć. Agresja w takich sytuacjach może mieć również charakter obrony siebie/innych. Mówimy również o agresji impulsywnej, kiedy dziecko zachowuje się agresywnie, gdyż nie radzi sobie z przeżywanym silnym napięciem lub nie posiada umiejętności, aby poradzić sobie z zastaną sytuacją. Agresja w tym przypadku jest sposobem na rozładowanie emocji u dziecka, również tych pozytywnych. Zachowania problemowe u dziecka często mogą być mylone z sytuacjami poradzenia sobie z określonymi zadaniami rozwojowymi. Konieczne jest zastanowienie się, czy dane zachowanie jest normą dla danego wieku dziecka, czy jego natężenie, następstwa, czas utrzymywania się, częstotliwość odbiegają od typowych zachowań dzieci w jego wieku.

Kiedy skorzystać ze wsparcia specjalisty?

Fakt, iż niepokojące zachowanie dziecka utrzymuje się powyżej sześciu miesięcy lub ulega nasileniu – powinien być sygnałem dla rodzica, aby skontaktować się ze specjalistą. Wzięcie udziału w konsultacji jest sposobem na przerwanie złego wzorca funkcjonowania dziecka i podjęcie zindywidualizowanych działań. Niezwykle istotne jest rozpoznanie przyczyn , uzyskanie informacji jakie potrzeby, oczekiwania i trudności dziecka kryją się za prezentowanym zachowaniem. Każde dziecko jest indywidualnością i niezwykle istotne jest dobranie odpowiedniego planu terapeutycznego. Terapeuta podczas spotkania z dzieckiem i rodzicem stawia sobie za cel dokładne rozpoznanie sytuacji dziecka i podejmuje działania, aby agresja nie stała się trwałą cechą jego zachowania. Zgodzę się z autorem książki „Trudne emocje u dzieci”, iż dzieci, które sprawiają kłopoty wychowawcze są trudne, ponieważ brak im umiejętności, które pozwoliłyby zachowywać się inaczej i sprostać stawianym im oczekiwaniom”.

W czym pomaga terapia?

Dzięki zajęciom terapeutycznym dziecko zapoznaje się ze sposobami regulacji własnych emocji

i zachowania, opanuje umiejętności społeczne. Rozwój tych obszarów ma na celu ochronę dziecka przed kształtowaniem się niepokojących zaburzeń. Zachęcam do podjęcia działań na rzecz prawidłowego rozwoju dziecka. Każde świadome zainteresowanie dzieckiem, zapewnienie mu odpowiednich oddziaływań, reagowanie na pojawiające się trudności zmniejsza ryzyko pogłębienia zachowania lub pojawienia się zaburzenia u Państwa dziecka. Badania pokazują, iż wprowadzenie treningu umiejętności społecznych, treningu zastępowania agresji w ramach podejmowanych działań terapeutycznych pozwala dziecku na bardziej efektywne prezentowanie zachowań prospołecznych.